Nüzhet Gökdoğan kimdir? İlk Türk kadın astronom Nüzhet Gökdoğan ne zaman öldü?
Gündemdeki isimlerden biri olan Nüzhet Gökdoğan ile ilgili detaylar merak ediliyor. Vatandaşlar, sık sık karşılaştığı isim Nüzhet Gökdoğan’ın hayatını araştırıyor. Peki Nüzhet Gökdoğan kimdir? İlk Türk kadın astronom Nüzhet Gökdoğan ne zaman öldü? Detaylar burada.
NUZHET GÖKDOĞAN KİMDİR?
Hatice Nüzhet Gökdoğan (d. 14 Ağustos 1910, İstanbul – ö. 24 Nisan 2003), Türk astronom ve akademisyen.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bilim kadınlarından biridir. “Türkiye’nin ilk kadın astronomu ve ilk kadın dekanı” olarak tanınır. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezinin sahibi ve Fakülte Astronomi Kürsüsü’nde görev yapan ilk Türk doçenttir. 1954-1956 ortalarında ve 1978-1980 yıllarında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nin dekanlığını yaptı.
Bayındırlık Bakanlarından siyasetçi Ali Mukbil Gökdoğan’ın eşi ve Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman hocası Gönül Gökdoğan’ın annesidir.
hayat
1910 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Atatürk’ün yoldaşlarından Tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir, annesi Nebihe Hanım’dır. 1928’de yatılı olarak okuduğu Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra devlet bursu almak ve lisans matematik-fizik yapmak üzere Fransa’ya gönderildi. Lyon Kız Lisesi’nde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lisesi’ne geçiş yaparak matematik eğitimi aldı. 1932’de Lyon Üniversitesi’nde matematik lisans eğitimini tamamladı. 1933’te Paris Üniversitesi’nde fizik okumaya başladı ve Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Yıl sonu sınavlarından sonra eve döndü.
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi Enstitüsü’ne ilk Türk doçent olarak atandı. Üniversite bahçesine rasathane kurulması çalışmalarına katıldı. 1936 yılında Mühendislik Enstitüsü’ne (İstanbul Teknik Üniversitesi) yardımcı doçent olarak atandı ve bu kurumun ilk kadın çalışanı oldu. 1946 yılına kadar matematik doçenti olarak görevine devam etti.
1937 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doktora tezini tamamladı. Bu tez fakülte kayıtlarında “bir numaralı” tez olarak kayıtlıdır. 1938 yılında Yüksek Mühendis Mektebi’nde tanıştığı Mukbil Gökdoğan ile evlendi. Bu evlilikten kızı Gönül (1941) ve oğlu Ömer Can (1946) dünyaya geldi.
1940 yılında doçent ünvanını aldı. Bir yılda William Marshall Smart’ın Küresel Astronomi adlı eserini Küresel Astronomi adıyla Türkçeye çevirdi. 1948 yılında profesör unvanını aldı.
Türk Matematik Derneği (1948) ve Türk Kadınlar Derneği’nin (1949) kurucuları arasında yer aldı. Çeşitli dönemlerde Türk Kadınlar Derneği Başkanlığı yaptı. 1954 yılında birkaç astronomla birlikte kurduğu Türk Astronomi Derneği’nin başkanlığını 20 yıl sürdürdü.
1951-1952’de Michigan, ABD’ye gitti. Ann Arbos ve McMathHulbert gözlemevlerinde ve Wilson Dağ Gözlemevi ile Palomar Dağ Gözlemevi’nin bulunduğu Pasedena’da çalıştı.
23 Haziran 1954’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nin dekanlığına seçildi. Bu görevini Türkiye’nin ilk kadın dekanı olarak iki yıl sürdürdü. 1958’den itibaren 22 yıl Astronomi Kürsüsü’nün başkanlığını yaptı. Anabilim Dalı Başkanlığı sırasında Fransa’da Meudon ve Kaç Gözlemevleri, İsviçre’de Basel ve İtalya’da Asiago Gözlemevleri ile ortak araştırma programları geliştirdi. Aralık 1971’de Astronomi Kürsüsü’nde Türk ve Balkan astronomlarının katılımıyla “Keppler Sempozyumu”nu düzenledi.
1978’de ikinci kez dekan seçildi. Eylül’de Silivri’de II. Ulusal Astronomi Kongresi’ni düzenledi. Bu kongre 1997 yılında kurulan Ulusal Gözlemevi fikrinin gündeme geldiği ve tartışılmaya başlandığı çok önemli bir toplantı oldu.
Gökdoğan, dekanlık ve bölüm başkanlığı görevlerini sürdürürken 1980 yılında emekli oldu. Akademik hayatı boyunca 6 ders kitabı tercüme etti; 3 ders kitabı yazdı; 13 bilimsel makale yayınlandı. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nin kuruluşunda ilk adımların atılmasında rol oynadı.
NUZHET GÖKDOĞAN NE ZAMAN ÖLDÜ?
24 Nisan 2003 tarihinde vefat etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
